دانشگاه شهید بهشتی

دانشگاه شهید بهشتی یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران است که در منطقهٔ اوین، غرب ولنجک و شرق درکه در شمال غربی تهران واقع شده‌است. این دانشگاه از جمله بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های ایران محسوب می‌شود. این دانشگاه در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دوره‌های مجازی، روزانه و شبانه دانشجو می‌پذیرد و تاکنون بیش از ۴۳٬۳۳۴ دانشجو از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.

این دانشگاه در سال ۱۳۳۸ با نام دانشگاه ملی ایران به‌دستور محمدرضا شاه پهلوی و توسط دکتر علی شیخ‌الاسلام تأسیس شد و تا پیش از سال ۱۳۶۲ با این نام خوانده می‌شد. علی‌رغم افتتاح رسمی در اسفندماه ۱۳۳۹، پذیرش دانشجو در مهرماه ۱۳۳۹ و توسط دانشکده‌های معماری و شهرسازی و علوم بانکداری که اولین دانشکده‌های دانشگاه بودند انجام شد. در خرداد ماه سال ۱۳۶۲ ستاد انقلاب فرهنگی وقت با تغییر نام دانشگاه از «ملی ایران» به «شهید بهشتی» موافقت کرد.

 

تاریخچه

 

مقدمات تاسیس

آذر ۱۳۳۳ شاه پس از کودتا سفری به آمریکا انجام داد. در این سفر دکتر علی شیخ‌الاسلام به‌عنوان نمایندهٔ دانشجویان ایرانی سخنرانی کرد و پیشنهاد تأسیس دانشگاه ملّی را به‌عنوان راهکاری برای جلوگیری از خروج جوانان ایرانی از کشور برای تحصیل به شاه ارائه کرد که مورد موافقت قرار گرفت.

باید توجه داشت که نام ملّی در زمان حکومت پهلوی به مؤسسات آموزشی اطلاق می‌شد که غیر دولتی بودند و به‌وسیلهٔ دریافت شهریه از متقاضیان آموزش و خارج از بودجه دولت اداره می‌شدند.

پس از آن با حکم شاه دکتر شیخ الاسلام مأمور شد در اروپا و آمریکا دربارهٔ دانشگاه‌های غیر دولتی مطالعه کند. در سال ۱۳۳۸ در دیداری که بین شاه و چند تن از استادان دانشگاه که در رأس آنها دکتر جهانشاه صالح رییس دانشگاه تهران قرار داشتند، بار دیگر پیشنهاد تأسیس دانشگاه ملی مطرح شد. هر چند از نتایج این مذاکرات اطلاعی در دست نیست. در همین سال دکتر شیخ الاسلام به ایران باز می‌گردد و با کسب موافقت نهایی محمدرضا پهلوی دهم آذر ۱۳۳۸ «دبیرخانه دانشگاه ملی» را در خانه خود در خیابان رامسر به طور غیر رسمی به‌راه می‌اندازد.

۲۹ اسفند ۱۳۳۸ با فرمان شاه و موافقت حسین علا، «وزیر دربار»، دبیرخانهٔ دانشگاه ملی به ساختمانی واقع در خیابان پاستور پلاک ۵۷ منتقل می‌شد. این ساختمان از املاک وزارت دربار بود که در اختیار شجاع‌الدین شفا رییس کمیتهٔ تهیهٔ مقدّمات جشن‌های ۲۵۰۰ ساله بود. کار دبیرخانه تهیهٔ اطلاعاتی مربوط به‌سوابق تحصیلی فارغ التحصیلان بیکار اروپا و آمریکا و تهیهٔ مقدمات تأسیس دانشگاه بود.

با آشکار شدن اندیشهٔ تأسیس دانشگاه ملّی مخالفت‌های زیادی با آن مجامع دانشگاهی آغاز شد. کسانی مانند دکتر «احمد فرهادی» رییس دانشگاه تهران و دکتر «میمندی‌نژاد» رییس دانشکدهٔ دامپزشکی و مهندس عبدالله ریاضی رییس دانشکدهٔ فنی و رییس مجلس شورای ملی از مخالفان سرسخت تأسیس این دانشگاه بودند. دکتر میمندی‌نژاد در مصاحبه‌ای که در تاریخ ۱۱/۱۲/۱۳۳۸ در روزنامهٔ کیهان منتشر شد فکر تأسیس دانشگاه ملّی را اندیشه‌ای نابجا دانست و گفت: «دانشگاه تهران هنوز کامل نشده‌است اگر ملّت فکر تأسیس دانشگاه ملّی (غیر دولتی) هستند که می‌تواند وضع دانشگاهی را بهتر سازد، باید همین دانشگاه موجود را ترّقی و تکامل دهد.»

علی‌رغم مخالفت‌های فراوان با حمایت پهلوی دوم تأسیس دانشگاه ملّی با جدیت پیگیری شد. هیئت مؤتمنین دانشگاه با عضویت وزیر دربار شاهنشاهی - که در آن زمان حسین علا بود - مدیر عامل بنیاد پهلوی، وزیر فرهنگ یک نفر از نمایندگان مجلس سنا، دو نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی، مدیر کل بانک ملی ایران رییس اتاق بازرگانی رییس دانشگاه ملی ایران و حداقل سه نفر از شخصیت‌های علمی اقتصادی کشور تشکیل شد. در سال ۱۳۳۹ اساسنامهٔ دانشگاه توسط هیات مؤتمنین تصویب شد. در ۸ آبان ۱۳۳۹ این اساسنامه مورد تصویب شورای عالی فرهنگ قرار گرفت.

اساسنامه دانشگاه ملی دارای پنج فصل و بیست و دو ماده بود. براساس ماده نخست نام دانشگاه «دانشگاه ملی ایران» و براساس ماده دوم مقر اصلی آن تهران بود. به موجب ماده سوم اساسنامه دانشگاه، این دانشگاه از تاریخ تاسیس دارای دو دانشکده بانکداری و علوم مالی اقتصادی و دانشکده معماری بود

 

سال های اولیه

در پی انتشار اساسنامهٔ دانشگاه، خبر پذیرش ۲۰۰ نفر دانشجو برای اولین سال تحصیلی در دو دانشکده اعلام شد. دانشگاه ملی از نیمه دوم مهر ۱۳۳۹ در یک ساختمان استیجاری نزدیک دوراهی یوسف آباد دانشگاه ملی فعالیت خود را آغاز کرد. در ۲۵ بهمن ۱۳۳۹ مراسم افتتاح دانشگاه ملی با حضور شاه و فرح پهلوی برگزار شد.

در سال های اولیه تاسیس دانشگاه ملی دریافت شهریه از دانشجویان مهم ترین منبع تأمین هزینه‌های دانشگاه ملّی محسوب می‌شد، اگر چه مبالغی کمک دولتی نیز توسّط دانشگاه دریافت می‌شد.

بعد از چند سال با موافقت شاه و دستور حسن ارسنجانی وزیر کشاورزی وقت یک میلیون و پانصد هزار متر از زمین‌های سعادت آباد و ۱۰ هزار متر از زمین‌های بالای میدان ونک و ۷۰ هزار متر زمین خالصه مجاور اوین درکه برای اجرای ساختمان دانشگاه ملی در نظر گرفته می‌شود. مراسم کلنگ زنی عملیات ساختمانی دانشگاه ملی با حضور فرح پهلوی و دکتر علی شیخ الاسلام و دکتر انوشیروان پویان، دکتر هوشنگ نهاوندی و تعدادی از شخصیت‌های علمی کشور در منطقه بالای اوین درکه برگزار شد.

کانون مترقی که حسنعلی منصور در سال ۴۲ تشکیل داد از جمله کانون‌های سیاسی بود که از قبل پی‌ریزی فرهنگی و علمی شده بود.

دکتر شیخ‌الاسلام که دانشگاه ملی را بنا گذاشت به تدریج کسانی که در آمریکا تحصیل کرده بودند را به دانشگاه کشاند. اعضای هیات علمی اولیه این دانشگاه کم و بیش دانش‌آموختگان آمریکایی بودند. شما وقتی به دانشگاه ملی می‌رفتید عمده اساتید معتبر و شناخته شده آن از تحصیل‌کرده‌های آمریکا بودند. در این نهاد، دکتر شیخ‌الاسلام سعی داشت بخشی از جامعه نخبگان ایرانی را که عمدتا از طبقه متوسط جامعه بود به آنجا بکشاند. حالا تصور کنید جامعه علمی دانشگاه ملی عمدتا دانش‌آموختگان آمریکا بودند، دانشجویان از افراد متمول و طبقه متوسط جامعه در کنار هم گرد آمده بودند که در واقع جامعه جدیدی از طبقه سیاسی آن زمان را تشکیل دادند.

با تمام این مسائل دانشگاه ملی ایران به دلیل نوپا بودن و نیز دریافت شهریه در اولویت‌های مرتبه پایین متقاضیان تحصیلات دانشگاهی (به جز افرادی که از تمکن مالی برخوردار بودند) قرار می‌گرفت.

در مدت پنج سال ریاست دکتر شیخ الاسلام علاوه بر دانشکده اقتصاد و معماری دانشکده پزشکی ۱۳۴۰ زبان‌های خارجی ۱۳۴۱، علوم ۱۳۴۲، دندانپزشکی ۱۳۴۴، راه اندازی شد. پس از دکتر شیخ الاسلام دکتر عبدالعلی جهانشاهی و سپس دکتر علی اکبر بینا به ریاست دانشگاه ملی منصوب شد. در زمان ریاست دکتر بینا دانشکده حقوق راه اندازی شد. پس از وی دکتر محمد علی مجتهدی (موسس دانشگاه صنعتی شریف) و سپس دکتر انوشیروان پویان به ریاست دانشگاه ملی منصوب شدند. پس از دکتر پویان نیز به ترتیب دکتر احمد هوشنگ شریفی، دکتر عباس صفویان و احمد قرشی ریاست دانشگاه را بر عهده گرفتند. در این سال‌ها دانشکده علوم زمین و دانشکده جامع انفورماتیک و دانشکده روان شناسی ساخته و وارد دایره مراکز علمی کشور شد.

مهترین تحول در تاریخ دانشگاه در سال ۱۳۵۳ رقم خورد، هنگامی که دولت وقت به پشتوانه درآمدهای نفتی اقدام به پرداخت شهریه موسسات آموزشی ملی (خصوصی) و رایگان کردن آنها نمود. این امر سبب شد تا بافت دانشجویی دانشگاه از انحصار طبقه مرفه و بالای جامعه خارج شده و دانشجویان از طبقات مختلف و شرایط گوناگون از طریق کنکور سراسری وارد این دانشگاه شوند و بدین ترتیب دانشگاه عملا به صورت یک دانشگاه عمومی مانند سایر دانشگاه‌ها درآمد.

 

تغییرات پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ به موجب قانونی که در شورای انقلاب تصویب شد دانشگاه ملی، دانشگاهی دولتی اعلام شد (قبل از پیروزی انقلاب اسلامی دانشگاه غیر دولتی و خصوصی محسوب می‌شد.) و در خرداد ماه سال ۱۳۶۲ ستاد انقلاب فرهنگی وقت با تغییر نام دانشگاه از «ملی ایران» به «شهید بهشتی» موافقت کرد.

در سال ۱۳۶۴ براساس مصوبه دولت جمهوری اسلامی مبنی بر تأسیس وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، مراکز درمانی و دانشکده‌های پزشکی و پیراپزشکی از دانشگاه منفک و بعد از ادغام با برخی از مراکز آموزشی دیگر و با نام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فعالیت خود را آغاز کردند.

 

دانشکده‌ها

 

دوره‌های مجازی دانشگاه شهید بهشتی تهران

 

دوره‌های مجازی دانشگاه شهید بهشتی تهران یکی از معتبرترین دوره‌ها در ایران و در سطح خاورمیانه می‌باشد. مدرک دوره‌های مجازی این دانشگاه در تمامی دانشگاههای معتبر دنیا پذیرفته می‌شود و از اعتبار بسیار خوبی برخوردار است. این دوره‌ها برای کسانی که شاغل هستند و یا وقت کافی در اختیار ندارند بهترین گزینه می‌باشد. علاقمندان جهت پذیرفته شدن در این دوره‌ها باید در آزمون کارشناسی ارشد دانشگاه دولتی شرکت نمایند و در صورتی که در این آزمون مجاز شوند می‌توانند نسبت به انتخاب این دانشگاه اقدام نمایند. در حال حاضر این دانشگاه در رشته‌های مهندسی معماری کامپیوتر، مهندسی نرم افزار کامپیوتر، مدیریت فناوری اطلاعات ، حساب داری و علوم کامپیوتر از طریق آزمون کارشناسی ارشد دولتی دانشجو می‌پذیرد. برای پذیرفته شدن در این دانشگاه حداکثر باید رتبهٔ ۱۵۰ را در آزمون کارشناسی ارشد رشتهٔ مربوطه کسب نمایید

 

امکانات آموزشی و رفاهی

 

  • پارک علمی-تحقیقاتی زیر آب شهرستان سوادکوه مازندران (سال تأسیس ۱۳۸۱)؛
  • کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد (سال تأسیس ۱۳۳۹)؛
  • گروه معارف اسلامی (سال تأسیس ۱۳۶۰)؛
  • خوابگاه‌ها:
    • مجتمع خوابگاه‌های کوی دختران (داخل دانشگاه)؛
    • مجتمع خوابگاه‌های کوی پسران (داخل دانشگاه)؛
    • مجتمع دانش‌پژوهان دانشگاه شهید بهشتی (متأهلان)؛
    • خوابگاه قائم مقام فراهانی ویژهٔ پسران؛
    • خوابگاه ولی‌عصر، ویژهٔ پسران؛
    • خوابگاه بلوار کشاورز، ویژهٔ دختران؛
    • خوابگاه رستاک، ویژهٔ دختران؛
  • وب‌گاه رایانه (سال تأسیس ۸۴-۸۳)؛
  • ادارهٔ بهداشت، امور درمان و دانشجویان؛
  • مرکز خدمات مشاوره‌ای؛
  • ادارهٔ تربیت بدنی؛
  • مدیریت امور فرهنگی و فوق برنامه:
    • کانون‌های دانشجویی (کانون علم و دین، کانون ایران‌شناسی، ...)؛
    • تشکل‌های دانشجویی؛
    • نشریات دانشجویی؛
    • انجمن‌های علمی دانشجویی (آمار، زیست، آبادانی روستا، ...)؛
    • ستادهای فرهنگی؛
    • ادارات فرهنگی.